Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna‘nın yeraltı kaynaklarından 500 milyar dolarlık pay talebini “devletimizi satmayacağız” diyerek geri çevirdi.
Ukrayna, nadir toprak elementleri bakımından oldukça zengin bir ülke olmasına rağmen, bu kaynakların büyük bir kısmı Rus güçlerin denetimindeki bölgelerde yer alıyor.
Trump, Ukrayna‘nın bu değerli kaynakları maddi ve askeri destek karşılığında ABD’ye sunması gerektiğini ifade etti.
Zelenski ise “Bu ciddi bir konuşma değil” diyerek, “Devletimizi asla satamam” şeklinde yanıt verdi.
Trump’ın önerisi, bu kaynakların ABD için taşıdığı önemi gözler önüne serdi.
Peki, nadir toprak elementleri nelerdir ve ABD için ne anlama geliyor?
Nadir toprak elementleri nedir?
Nadir toprak elementleri, modern teknolojide yaygın olarak kullanılan ve benzer kimyasal özelliklere sahip 17 elementtir.
Bu elementler, akıllı telefonlar, bilgisayarlar, tıbbi cihazlar gibi ürünlerin üretiminde kritik rol oynamaktadır. Bunlar arasında; Skandiyum (Sc), İtriyum (Y), Lantan (La), Seryum (Ce), Praseodim (Pr), Neodimyum (Nd), Prometyum (Pm), Samaryum (Sm), Evropiyum (Eu), Gadolinyum (Gd), Terbiyum (Tb), Diprosyum (Dy), Holmiyum (Ho), Erbiyum (Er), Tulyum (Tm) ve Lutesyum (Lu) bulunmaktadır.
Bu elementlerin “nadir” olarak adlandırılmasının nedeni, saf formlarında oldukça nadir bulunmalarıdır. Dünyanın çeşitli bölgelerinde bu elementlerin yatakları mevcuttur.
Ancak genellikle Toryum ve Uranyum gibi radyoaktif elementlerle birlikte bulunmaları, ayrıştırılmalarını zor ve maliyetli bir süreç haline getirebilmektedir.
Ukrayna‘da hangi ‘nadir toprak elementleri’ bulunuyor?
Ukrayna, Avrupa Birliği’nin (AB) “kritik hammadde” olarak tanımladığı 30 madde arasında 21’ine ev sahipliği yapmaktadır.
Bu elementler, dünyadaki rezervlerin yaklaşık yüzde beşine tekabül etmektedir.
Element yataklarının çoğunun bulunduğu bölgeler, Ukrayna Kristal Kalkanı’nın güneyinde, ağırlıklı olarak Azak Denizi’nin altında yer alıyor. Ancak bu alanların büyük bir kısmı şu anda Rus işgali altında bulunuyor.
Kiev, Vinnitsiya ve Jitomir bölgelerinde de gelecekteki projeler için potansiyel bölgeler tespit edilmiştir. Uzmanlar, bu bölgelerde keşfedilen yüzlerce coğrafi nesnenin, ekonomik olarak uygun hale getirilirse element yatakları haline dönüşebileceğini ifade ediyor.
Londra Merkezli Benchmark Mineral Intelligence şirketinin Batarya Hammaddeleri Bölüm Başkanı Adam Webb, “Bu mineral yataklarına dair tahminler yalnızca spekülasyon” açıklamasında bulundu ve ekledi:
“Bu yatakların ekonomik kaynağa dönüşebilmesi için daha çok çalışılması gerekiyor.”
Forbes Ukraine dergisine göre, Ukrayna‘nın diğer önemli mineral kaynaklarının yaklaşık yüzde 70’i Donetsk, Dnipropetrovsk ve Luhansk bölgelerinde bulunmaktadır. Bu alanlar da büyük ölçüde işgal altındadır.
Ukrayna aynı zamanda nadir toprak elementleri dışında, Lityum gibi kritik minerallere de ev sahipliği yapmaktadır. Ukrayna hükümetine göre, ülkede 450 bin ton lityum bulunmakta ve bu kaynakların çıkarılması planlanmaktadır.
Rusya’nın en az iki lityum madenini işgal ettiği biliniyor; bunlardan biri Donetsk bölgesindeki Şevçenkivske’de, diğeri
