Hristiyanlık öncesindeki dönemlerde, yıl boyunca yeşil kalan bitki ve ağaçların kış mevsiminde insanlara derin bir anlam ifade ettiği biliniyor.
Tarih dergisi History’de yayımlanan bir makaleye göre, geçmişte insanlar bugün Noel veya yeni yıl kutlamalarında olduğu gibi, evlerinin kapılarına ve pencerelerine yeşil dallar asıyorlardı.
Birçok kültürde, bu sararmayan bitkilerin cadılardan, hayaletlerden, kötü ruhlardan ve hastalıklardan evleri koruyacağına dair bir inanç bulunuyordu.
Kuzey Yarımküre’de kış gündönümü, 21 ya da 22 Aralık’ta en kısa gün ve en uzun geceyi simgeler.
Eski dönemde birçok kişi, güneşi bir tanrı olarak kabul ediyordu. Kış mevsiminde, tanrının hastalandığı ve zayıf düştüğü düşünülüyordu. Bu nedenle kış gündönümü, güneş tanrısının iyileşmeye başlamasının bir sembolü olarak kutlanıyordu.
Evin kapı ve pencerelerinde asılı yeşil dallar, tanrının yeniden güçlenip yaz geldiğinde doğanın canlanacağını hatırlatıyordu.
Mısır güneş tanrısı: Ra
Eski Mısırlılar, güneş tanrısı Ra’ya tapıyorlardı. Ra, şahin kafasıyla tasvir edilirken başında güneşi sembolize eden bir disk yer alıyordu.
Ra’nın kış gündönümünde hastalığını yenerek iyileşmeye başlayacağına inanarak Mısırlılar, evlerini yaşamın ölüm üzerindeki zaferini simgeleyen yeşil dallarla süslüyorlardı.
Erken dönem Romalılar ise kış gündönümünü Saturnalia Bayramı ile kutluyordu. Bu bayram, Roma paganizminde tarım tanrısı Saturn onuruna gerçekleştiriliyordu.
Romalılar, kış dönümünün tarlaların ve meyve bahçelerinin yeniden canlanacağı anlamına geldiğinin bilincindeydiler. Kutlamak amacıyla evlerini ve tapınaklarını yeşil dallarla donatıyorlardı.
Kuzey Avrupa’daki antik Kelt topluluklarının Druid rahipleri de tapınaklarını yaşamın ebediliğini simgeleyen yeşil dallarla süslemekteydi.
İskandinavya’daki Vikingler ise, yeşil kalan bitkilerin, güneş tanrısı Balder’in özel bitkisi olduğuna inanıyorlardı.
Günümüzdeki Noel/Yılbaşı ağacı geleneğinin 16. yüzyılda Almanlar tarafından başlatıldığı düşünülmektedir. Dindar Hristiyan aileler evlerinde ağaç süslemekteydiler.
Bazı insanlar odundan piramit yapıp, üzerini yeşil ağaçlar ve mumlarla donatıyordu. Noel ağacındaki yakılmış mumu da 16. yüzyılda Protestan rahip Martin Luther’in eklediği söyleniyor.
Hikayeye göre, Martin Luther bir kış akşamı yürürken ağaçların yeşil dalları arasında titreyen yıldızların parıltısından etkilendi. Bu deneyimini ailesiyle paylaşmak amacıyla evin oturma odasının ortasına bir ağaç yerleştirip, dallarını mumlarla süsledi.
Noel ağaçlarının Amerika’ya, Pennsylvania’daki Alman yerleşimcileri tarafından getirildiği bilinmektedir.
1747 yılında Alman yerleşimciler, bulundukları yerlerde Noel ağaçları dikmişlerdi. Fakat 1840’lı yıllara kadar, Amerikalıların çoğu bu ağaçları pagan sembolleri olarak algılıyor ve garip buluyorlardı.
1890’lı yıllara gelindiğinde Almanya’dan ABD’ye Noel ağaçları süsleme geleneği taşınıyor ve bu ağaçlar daha fazla yayılmaya başlıyordu. Avrupa’da tercih edilen ağaçlar yaklaşık bir metre boyundayken, Amerikalılar tavan yüksekliğine kadar varan ağaçları tercih ediyordu.
