Bilim insanları, yaklaşık 2000 yıl önce İtalya’da meydana gelen Vezüv Yanardağı patlamasında yaşamını yitiren bir erkeğin beyninin, aşırı sıcak kül bulutunun etkisiyle cama dönüştüğünü keşfetti.
2020 yılında cam nesne olarak keşfedilen bu yapı, başlangıçta fosilleşmiş bir beyin olabileceği düşünülmüştü. Ancak bu dönüşümün nasıl gerçekleştiği konusunda belirsizlikler vardı.
Vezüv patlamasında 20’li yaşlarında hayatını kaybeden kurbanın kafatasında, bezelye boyutunda siyah cam parçaları bulundu. Bu olay, Milattan Sonra 79 yılında Napoli’nin bulunduğu bölgedeki büyük yanardağ patlaması sırasında gerçekleşti.
Bilim insanları, kafatasını saran sıcak kül bulutunun yaklaşık 510 santigrat dereceye ulaştığını ve bu durumun beynin hızlı bir şekilde soğumasıyla cam haline dönüşmesine yol açtığını ifade ediyor.
Bu keşif, insan dokusunun veya başka organik maddelerin doğal yollarla cama dönüşmesine dair bilinen ilk örnek olma özelliği taşıyor.
Roma Tre Üniversitesi’nden Profesör Guido Giordano, bu durumun özel koşullar sonucu meydana geldiğini belirterek, benzer kalıntılara ulaşmanın zor ama imkansız olmadığını vurguladı.
Genç adam yatağında yaşamını yitirmiş
Bu bulguya ait olan beyin, Antik Roma’nın Herkulaneum kentindeki Collegium bina içerisindeki bir yatağın içinde bulundu. Bilim insanları, cam parçalarının boyutlarının 1-2 santimetre ile birkaç milimetre arasında değiştiğini ortaya koydu.
Vezüv’ün büyük patlaması, Herkulaneum ile bitişik Pompeii kentinde yaklaşık 20.000 kişiyi etkisi altına aldı. Bu trajik olaydan yaklaşık 1.500 kişinin kalıntılarına ise günümüzde ulaşılmış durumda.
Bilim insanları, Vezüv’den çıkan sıcak kül bulutunun ölümlerin büyük çoğunluğuna neden olduğunu açık bir şekilde düşünüyorlar. Dev patlamanın ardından gelen sıcak gaz ve volkanik yanmanın da bölgeyi tamamen kapladığı kaydedildi.
Uzmanlar, bu genç adamın beyninin kül bulutunun etkisiyle cama dönüştüğüne inanıyor çünkü volkanik akıntının yeterince ısınmamış veya hızlı ve etkili bir şekilde soğumamış olabileceği düşünülüyor.
Cam oluşumu, oldukça özel sıcaklık koşulları gerektiren nadir bir durumdur. Bunun için kimyasal maddenin etrafıyla devasa bir sıcaklık farkı olması gerekiyor. Ayrıca, maddenin sıvı halden katı hale geçerken kristalleşmemesi için hızlı bir soğuma gerçekleşmeli ve çevresindekilerden çok daha yüksek sıcaklıklarda olmalıdır.
Bilim insanları X ışınları ve elektron mikroskobu kullanarak yaptıkları analizlerde, beynin soğumadan önce 510 santigrat derecelere ulaştığını tespit etti. Ayrıca, erkeğin vücudundaki diğer bölgelerin cama dönüşmediği düşünülüyor.
Sadece sıvı içerikli maddelerin cama dönüşebileceği göz önüne alındığında, erkek bireyin kemiklerinin camlaşmasının mümkün olmadığı ifade ediliyor. Diğer yumuşak dokuların ise yeterince ısınmadan yok olduğu belirtiliyor.
Bilim insanları, kafatasının beynin bir miktar korunmasını sağladığına inanıyor. Bu ilginç araştırma, hakemli bilim dergisi Scientific Reports’ta yayımlandı.
