Suriye‘de Beşar Esad yönetiminin 8 Aralık 2024’te sona ermesinin ardından ortaya çıkan tabloda, Türkiye-İsrail çatışması ihtimali gündemin önemli maddelerinden birini oluşturdu.
Yeni Suriye yönetimi ile yakın ilişkileri bulunan Türkiye‘nin, bu ülkedeki askeri varlığını genişletme isteği ve daha fazla askeri üs elde etme olasılığı uluslararası kamuoyunda sıkça tartışıldı.
Bu süreçte, İsrail de Golan Tepeleri’ndeki etkisini artırarak Suriye toprakları içinde yeni tampon bölgeler oluşturmaya yöneldi.
Ayrıca, Suriye’nin askeri kapasitesini zayıflatmak amacıyla askeri harekatlarını sıklaştırdı.
7 Ekim 2023’te başlayan İsrail-Hamas savaşı, zaten gergin olan Türkiye ve İsrail ilişkilerini daha da tırmandırarak, bu ülkelerin Suriye’de karşı karşıya gelme olasılığını artırdı.
Türkiye, üs iddialarına nasıl yanıt veriyor?
Bu gerilimi pekiştiren bir olay ise geçtiğimiz hafta İsrail tarafından düzenlenen askeri saldırılar oldu.
İsrail ordusu, 2 Nisan gecesi Şam, Hama ve Humus şehirlerinde bazı askeri ve altyapı tesislerini hedef aldığını duyurdu.
Açıklamada, T4 askeri üssünün de vurulan tesisler arasında yer aldığı ifade edildi.
Türkiye’nin, Palmira kenti yakınlarındaki T4 askeri tesisini üs haline getirme ve bu üsse hava savunma sistemleri yerleştirme girişimlerine dair son günlerde medya da iddialar yer aldı.
İsrailli kaynaklar, diğer vurulan üslerin ve altyapı tesislerinin de Türkiye’nin ilgisini çektiğini öne sürdü.
Türk Savunma Bakanlığı yetkilileri, Şam ile askeri işbirliği görüşmelerini doğrularken, askeri üs kurulmasına dair iddialarla ilgili resmi bir açıklama yapmadı ve bu tür iddialara itibar edilmemesi konusunda bir uyarıda bulundu.
Ayrıca, Türkiye ve Suriye’nin savunma ile güvenlik konularında bir anlaşma yapma konusunda mutabık kaldıkları, ancak detayların henüz netleşmediği bilgisi paylaşıldı.
9 Nisan’da CNN Türk yayınında konuşan Hakan Fidan, “Bizim deklare ettiğimiz üs bölgemiz yok. Suriye’ye biraz saygılı olmamız gerekiyor. Onların da değerlendirmeleri duruşları önemli” şeklinde ifadelerde bulundu.
Bazı İsrailli yetkililer, İsrail Ordusu’nun T4 askeri tesisine yapılan saldırıları Türkiye’ye bir “mesaj” olarak değerlendirdi.
Bu mesaj, basında İsrail’in Türkiye’nin bu bölgede askeri üs kurmasına “izin vermeyeceği” şeklinde yorumlandı.
Aynı dönemde, İsrailli üst düzey yetkililerin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dahil olmak üzere Türkiye’ye yönelik eleştirileri de gerilimi daha da artırdı.
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, Erdoğan’ı “diktatör ve anti-semitik” olarak nitelendirerek, onun hem bölge hem de kendi halkı için tehlikeli olduğunu ifade etti ve NATO’nun da bunu artık görmesi gerektiğini savundu.
Saar’ın bu açıklamaları, Erdoğan’ın 30 Mart’ta “Filistin’de yaşananları görüyoruz, biliyoruz. Siyonist İsrail’i Rabbim kahhar sıfatıyla kahru perişan eylesin” şeklindeki sözlerinin ardından geldi.
Türkiye ve İsrail’den karşılıklı açıklamalar
İsrail ile yaşanan bu gerilime dair ilk kapsamlı değerlendirmeler, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan tarafından 4 Nisan’da Brüksel’de yapıldı.
Fidan, Reuters’a yaptığı açıklamada, Türkiye’nin İsrail ile bir çatışma istemediğini vurguladı:
“Her şeyden önce, biz Suriye’de İsrail ile bir çatış
