Suriye‘de geçiş dönemi lideri Ahmed eş-Şara, uzun süredir devam eden iç savaşın ardından ülke bütünlüğünü sağlamak için çabalarını sürdürmektedir.
Bu süreçte, Suriye‘nin ulusal çıkarlarını gözeten Türkiye ve ABD gibi dış güçlerden gelen siyasi baskılarla da başa çıkmak zorunda kalıyor.
Suriye haritasının mevcut durumu
Aralık 2023’te, Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) ve müttefikleri, Suriye‘nin başkenti Şam’ı ele geçirerek eski lider Beşar Esad’ı Rusya’ya kaçmaya zorladı. Bu gelişmenin ardından HTŞ lideri Ahmed eş-Şara, geçiş dönemi devlet başkanı olarak görevine başladı.
Buna karşın, HTŞ henüz ülkenin tamamında tam bir hakimiyet kurmuş değil.
Washington merkezli düşünce kuruluşu Orta Doğu Enstitüsü’nden Dr. Paul Salem, “HTŞ, Suriye‘nin batısında İdlib’den güneyde Şam’a kadar uzanan bir alan üzerinde kontrol sağlıyor” açıklamasında bulundu.
“Ülkenin büyük bir kesiminde hâlâ tam otoriteyi tesis edemedi.”
Türkiye’nin Suriye‘de tahmin edilen 10.000 askeri bulunmakta ve bu güçler genellikle iki ülke arasındaki sınır bölgelerinde konuşlanmış durumdadır.
Türkiye, aynı zamanda kuzeydeki milislere askeri ve siyasi destek sağlamaktadır; bu grupların çoğu Suriye Milli Ordusu (SMO) bayrağı altında faaliyet göstermekte. SMO’nun savaşçı sayısının 70.000 ile 90.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir.
ABD’nin Suriye’de yaklaşık 900 askeri var ve bu güçler, ülkenin kuzeydoğu ve doğu bölgelerini kontrol eden Kürt liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) desteklemektedir. Bu yapı, Halk Koruma Birlikleri’ni (YPG) de içermektedir.
SDG’nin bazı kaynaklara göre 40.000 ile 60.000 savaşçısı bulunurken, bunların 20.000 ila 30.000’inin YPG’ye ait olduğu değerlendirilmektedir.
Güney Suriye’deki Dürzi nüfusunun yoğun olduğu bölgeler ise Güney Cephesi ve Güney Operasyonları Odası gibi milisler tarafından kontrol edilmektedir.
Bununla birlikte Dr. Salem, “Dürzi köyleri büyük ölçüde HTŞ yönetimini kabul etti” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin Suriye’deki hedefleri
Türkiye, İdlib’deki kontrolünü sürdürdüğü dönemde bölgeye elektrik ve telekomünikasyon gibi hizmetler sağlayarak HTŞ’ye destek vermiştir.
HTŞ’nin Şam’daki yönetimi ele geçirmesinin ardından, temsilci gönderen ilk yabancı ülke yine Türkiye oldu. Bu kapsamda MİT Başkanı İbrahim Kalın da bu ziyaretler arasında yer aldı.
Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Uluslararası Kriz Grubu’ndan Dr. Nanar Hawach’a göre Türkiye’nin Suriye’deki temel hedefleri arasında, Türk topraklarında bulunan üç milyon Suriyeli mültecinin geri dönüşü için yeterli istikrarın sağlanması ve Suriye’deki Kürt grupların sınırlarından uzaklaştırılması bulunmaktadır.
Türkiye, ayrıca Suriye’nin SDG’nin tüm savaşçılarını düzenli ordusuna entegre etmesini ve Kürtlerin özerk bir bölge talebinden vazgeçmesini istemekte; bu durum Şara’nın hedefleriyle de örtüşmektedir.
ABD’nin Suriye’deki amaçları
ABD’nin Suriye’deki temel amacı IŞİD’i etkisiz hale getirmek ve bu doğrultuda 2014 yılında örgütle mücadele etmeye başlamıştır. Washington, IŞİD’e karşı savaşan Kürt grupları desteklemektedir.
ABD’nin desteğinin arkasındaki sebeplerden biri, Kürt
