Çarşamba günü gerçekleşecek dolunay, Kuzey Yarımküre’de kış mevsiminin son dolunayı olma özelliği taşırken, Ekvatorun güneyinde ise yaz mevsiminin finalini simgeleyecek.
12 Şubat’ta tam bir daire halini alacak olan Ay, 14 Şubat Sevgililer Günü’nde romantik bir atmosfer yaratacak.
Her ay dolunaylara farklı isimler verilmektedir. Ocak ayındaki dolunay, Şubat ayında ise ‘Kar Dolunayı’ olarak adlandırılıyor.
Dolunay, Ay’ın Dünya’dan görülen tüm yüzünün aydınlanması ile meydana geliyor. Bunu sağlamak için Güneş, Dünya ve Ay’ın belirli bir hizalanma içinde olması gerekiyor.
Dünya üzerindeki birçok kültürde dolunaylar, önemli bir yere sahiptir.
Efsaneler, mitolojik öğeler ve dolunayın anlamı hakkında çeşitli bilgiler mevcut.
Ay’ın döngüleri, ilkel zamanlarda zamanı ölçmek için düzenli aralıklarla büyüyüp küçülme evreleri üzerinden kullanılmıştır.
Örneğin, Demokratik Kongo Cumhuriyeti sınırlarında 1957 yılında bulunan Ishango Kemiği, yaklaşık 20 bin yıl öncesine tarihlenen ve bir babun maymununa ait olduğu düşünülen eski bir takvim biçimi olarak kaydedilmiştir.
Belçikalı bir jeolog tarafından keşfedilen ve Brüksel’de sergilenen kemiğin üzerinde belirgin dairesel şekiller yer alıyor.
Harvard Üniversitesi’nde çalışan arkeolog Alexander Marshack, bu dairelerin ayın evrelerini temsil ettiğini ve kemiğin bir altı aylık Ay takvimi olarak kullanıldığını öne sürmektedir.
Hasat Ay, Sonbahar Ekinoksuna (Eylül sonu veya Ekim başı) en yakın dolunay için verilen isimdir.
Bu dönemde Ay, güneş battıktan hemen sonra doğar ve çiftçilerin Ay ışığında geç saatlere kadar çalışabilmelerini sağlar.
Günümüzde çiftçiler genellikle traktörlere yerleştirilen projektörler kullanarak hasat işlemlerini tamamlıyor.
Dolunay atalarımız için neden kritik öneme sahipti?
Çin’de, Sonbahar Ortası Festivali, Hasat Ayı’nda kutlanır ve bu gün resmi tatil olarak kabul edilir.
Festivalin kökleri 3 bin yıl geriye dayanmaktadır ve bu dönemde bol ürün beklentisi ile gerçekleştirilir.
Benzer biçimde, Kore’deki Chuseok festivali de Hasat Ayı’na denk gelir ve üç gün boyunca kutlanır. Aileler, hasadı onurlandırmak ve atalarına saygı göstermek için bir araya gelir.
Hindu kültüründe ise Purnima adı verilen dolunay günleri, oruç ve dualarla geçiriliyor.
Kartik Purnima, Hindu takviminin en kutsal ayı olan Kasım ayında gerçekleştirilir. Bu dolunay, Tanrı Şiva’nın zaferi ve Tanrı Vişnu’nun ilk enkarnasyonu olan Matsya’yı simgeler.
Bu özel günde, kutsal nehirlerde yıkanma ve topraktan yapılan kandillerin yakılması gibi dini ritüeller yer alır.
Dolunay zamanı gerçekleşen Kumbh Mela ise her on iki yılda bir düzenlenir.
Budistler, Buda’nın 2 bin 500 yıl önce bir dolunay günü dünyaya geldiğine ve aydınlanmasından sonra yine bir dolunayda vefat ettiğine inanmaktadır. Bu anma, Nisan veya Mayıs ayındaki dolunayda Buda Purnima (Buda Dolunayı) olarak kutlanır.
Sri Lanka‘da her ayın dolunayında alkol ve et satışı yasaklanmakta ve Poya adıyla resmi tatil olarak idrak edilmektedir.
Budist Bali‘de de dolunay Purnama adıyla kutlanmakta, Tanrıların Dünya’ya indiklerine inanılmaktadır.
