Birçok yetişkin, baş ağrısından kaygı bozukluğuna kadar çeşitli stres belirtileri yaşamaktadır. Stresin bazı türleri faydalı olabilirken, kronik stres vücudu olumsuz etkileyebilir.
Tıp uzmanları, stresin hem psikolojik hem de fizyolojik rahatsızlıklara yol açabileceğini, bunun da akıl ve beden sağlığını zedeleyip yaşam kalitesini düşürebileceğini belirtiyor.
Ancak, stresle başa çıkmak ve onu tükenmişlikten ziyade bir dayanıklılık kaynağına dönüştürmek mümkün görünüyor.
Stres nedir ve neden ortaya çıkar?
Stres, vücudun zorluklara ve yaşamın gerekliliklerine yanıt vermeye hazırlanan doğal bir tepkidir.
Bu, önümüzdeki zorluklarla baş edebilmemiz için gerekli hormonların salınımını tetikler.
Kısa süreli stresler, odaklanmamızı artırarak performansımızı yükseltebilir.
Ancak Amerikan Psikoloji Vakfı, uzun süreli stresin kaygı bozukluğu, kalp hastalıkları ve bağışıklık sisteminde zayıflama gibi ciddi sorunlara neden olabileceğini vurgulamaktadır.
Stresi tetikleyen durumlar, iş, maddi sıkıntılar ve kişisel ilişkiler gibi kaçılamayacak unsurlar olabilir.
Önemli olan, stresin süresidir.
Akut stres kısa süreli ve faydalıyken, kronik stres vücutta önemli bir yük oluşturur.
Akut stres ve kronik stres
İngiltere Psikolojik Danışmanlık ve Psikoterapi Derneği’nden Rachel Vora, “Akut stres, belirli bir duruma verilen kısa vadeli bir tepki olup, bazı durumlarda yararlı olabilir” şeklinde açıklama yaptı.
Vora, bu tepkinin adrenalin ve kortizol hormonlarının salınımını tetikleyerek odaklanmamızı artırdığını belirtiyor.
Doğru yönetildiğinde, akut stres kalıcı zarara yol açmadığı gibi, bireylerin kısa vadeli problemlerle etkin bir şekilde başa çıkmalarını sağlar. Ancak kronik stres, uzun süreli bir yük haline gelebilir.
Vora, uzun süreli stresin artan hormon seviyeleri nedeniyle kalp hastalığı riski taşıdığını, bağışıklık sistemini zayıflattığını ve sindirim sorunları yaratabileceğini vurguluyor.
Ayrıca, kronik stres kaygı bozukluğu ve depresyon ile bilişsel işlev bozuklukları, uyku problemleri ve hızlı yaşlanma gibi durumlarla da ilişkilidir.
Stres vücudu nasıl etkiler?
İngiltere Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS), stresin kortizol ve adrenalin hormonu salınımına neden olarak çeşitli fiziksel tepkileri tetiklediğini bildiriyor.
Bu tepkilerden bazıları şunlardır:
Kronik stresin zarar verici etkileri arasında kalp hastalıkları, sindirim bozuklukları ve ruh sağlığı sorunları bulunmaktadır.
Stres faydalı olabilir mi?
California Üniversitesi’nden Dr. Golnaz Tabibnia, “Dayanıklılık, sahip olduğunuz ya da sahip olmadığınız bir şey değil. Zamanla gelişen bir yetenektir” demektedir.
Dr. Tabibnia, sorunlardan kaçmak yerine onlarla yüzleşmenin dayanıklılığı artırdığını ifade ediyor.
İnsanların stresi zararlı değil, faydalı bir şey olarak görmeleri durumunda, psikolojik stres tepkileri de azalabilir. Zihin yapısındaki basit bir değişim, kaygıyı azaltarak bilişsel performansı artırabilir.
“Pasif bir kaçış yerine, stresle aktif bir şekilde başa çıkmak, gelecekteki stresli durumları daha iyi yönetmeyi sağlar. Bu, spor salonuna gitmeye benzer; ağırlık kaldırmak
