“Gelecek 50 yılda size şu an teklif ettiğimi teklif eden başka bir İsrail lideri bulamayacaksınız.”
“İmzalayın! İmzalayın ve tarihi değiştirelim!”
Bu sözler, 2008 yılında İsrail Başbakanı Ehud Olmert’in Orta Doğu barışını sağlamak adına Filistin liderini iki devletli çözüm için ikna etmeye çalıştığı sırada dile getirildi.
Bu çözüm, bugün imkansız olarak nitelendirilen bir durum. Eğer gerçekleştirilmiş olsaydı, Batı Şeria’nın %94’ünden fazlasında bir Filistin devleti kurulacaktı.
Olmert’in önerdiği haritanın yıllar boyunca mistik bir statüsü oldu; birçok versiyonu görüldü, ancak hiçbiri resmi olarak medyaya sunulmadı.
Şimdiye dek.
İsrail ve Filistinliler: 7 Ekim’e giden yol. adlı belgesel dizisinde, Olmert, 16 Eylül 2008’de Mahmud Abbas’a sunduğu haritayı ilk kez gözler önüne seriyor.
Olmert, yapımcılara “İlk kez bu haritayı medyaya gösteriyorum” diyerek dikkat çekiyor.
Harita, Batı Şeria’nın %4.9’unu ilhak etmeyi teklif eden bölgeleri detaylandırıyor. Bu alanlar, 1990’ların sonlarındaki önerilere benzer büyük Yahudi yerleşimleri içeriyor.
Eski Başbakan, İsrail’in bu bölgeye karşılık olarak Batı Şeria ve Gazze’nin kenarlarından eşit miktarda arazi vereceğini açıkladı.
İki bölge, bir tünel ya da otobanla birbirine bağlanıyordu ki bu da daha önce müzakere edilmiş bir konuydu.
Toplantının sonunda Olmert, Filistin lideri imza atmadığı sürece haritanın bir kopyasını vermeyi reddetti. Abbas ise haritayı uzmanlarına göstermesi gerektiğini belirterek teklifi reddetti.
Olmert, ertesi gün harita uzmanlarıyla toplanma kararı aldıklarını açıkladı. “Ayrıldık, sanki ileriye doğru tarihi bir adım atacakmış gibiydik” diye ifade etti.
Ancak bu toplantı hiç gerçekleşmedi. Abbas’ın özel kalemi Refik Hüseyni, o gece Kudüs’ten ayrıldıkları atmosferi hatırlıyor.
Filmde “Tabii ki güldük” şeklinde bir anekdot paylaşıyor.
Filistin lideri, planın doğmadan öldüğüne inanıyordu. Olmert, bir yolsuzluk skandalıyla sarsılmış ve istifa etmeyi planladığını açıklamıştı.
Hüseyni, “Olmert iyiydi ama bir topal ördek olması talihsizlikti. Bu nedenle plan hiçbir yere gitmedi” diye ekliyor.
Gazze’deki durum ise işin karmaşıklaşmasına yol açıyordu. Hamas kontrolündeki bölgeden gelen roket saldırılarının ardından Olmert büyük bir saldırı emri vermişti. Aralık ayında gerçekleşen Dökme Kurşun Operasyonu, üç hafta süren yoğun çatışmalar başlattı.
Yine de Olmert, Abbas’ın anlaşmayı imzalamasının “çok akıllıca” olacağını söyleyerek gelecekteki bir İsrail Başbakanı’nın anlaşmayı iptal etmeye çalıştığında “fiyaskonun İsrail’in suçu olduğunu” dile getirebileceğine dikkat çekti.
Filmde, Olmert Filistin liderinin tepkisini aktararak “Başbakan, bu çok ciddi, çok, çok, çok ciddi dedi.” ifadesini kullanıyor.
Olmert’in planı, Kudüs’le ilgili karmaşık meseleler için de çözümler öneriyordu. İki taraf, kentin bazı bölgelerini kendi başkentleri olarak görmekteydi. Eski Şehir ve etrafındaki dini merkezler, İsrail, Filistin, Suudi Arabistan, Ürdün ve ABD’den oluşan bir kayyumlar komitesine devredilecekti.
Haritanın
