İsrail savaş uçakları, Ocak ayında yürürlüğe giren kırılgan ateşkesi ihlal ederek 18 Mart gecesi boyunca Gazze Şeridi’ni bombardıman altına aldı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bu ölümcül hava harekâtıyla ilgili olarak Hamas’ı suçladı.
İsrail liderinin açıklamasında, Hamas’ın rehineleri serbest bırakmayı “tekrar tekrar reddetmesi” ve ABD’nin önerilerini kabul etmemesinin ardından orduya Hamas’a karşı “güçlü bir eylem” gerçekleştirmesi talimatı verildiği ifade edildi.
Gazze’deki Sağlık Bakanlığı yetkilileri, ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından İsrail’in saldırılarında 140’tan fazla kişinin hayatını kaybettiğini bildirmişti.
İsrail ordusu, Gazze’deki birliklerine yönelik tehdit olarak tanımladığı Hamas savaşçılarını, son haftalarda defalarca hedef aldığını duyurdu.
Ancak Netanyahu’nun Hamas’a neden yeniden saldırdığı konusunda farklı görüşler bulunuyor.
Rehineler ve Kayıp Aileler Forumu, hükümeti “herkesi eve döndürebilecek” bir anlaşmadan çekilmekle “tam bir aldatmaca” içinde olmakla itham etti.
Başbakan Netanyahu’yu eleştirenler, bu saldırıların, liderin karşı karşıya kaldığı yasal ve siyasi krizlerden dikkat dağıtma çabası olduğunu öne sürüyor.
Özellikle de İsrail ile Hamas arasında, ateşkesi ilerletme yönündeki son çabaların başarısızlığında kimin sorumlu olduğu konusunda önemli bir anlaşmazlık söz konusu.
Ateşkese ne olacak?
19 Ocak’ta imzalanan ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında, rehine takasında silahların susması ve yerinden edilmiş Gazzelilerin evlerine dönüşü ön plana çıkmıştı.
Bunun ardından Hamas ve İsrail, ikinci aşamayı başlatmak için müzakerelere geçmeyi planlıyordu.
Her iki taraf, ikinci aşama müzakerelerinde kalan tüm rehinelerin serbest bırakılmasının ve İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesinin ele alınacağı konusunda mutabık kalmıştı.
Bu durum, savaşın kalıcı olarak sona ermesi anlamına geliyordu.
İlk aşama 1 Mart’ta sona erdi ancak bir sonraki aşama için müzakerelerde herhangi bir ilerleme kaydedilemedi.
Yerine, İsrail, Gazze’ye giren yardımları tamamen durdurma kararı aldı ve ABD tarafından hazırlanan yeni bir teklifi desteklediğini açıkladı.
Geçtiğimiz hafta Katar’da, İsrail ve Hamas temsilcileri ateşkesin nasıl devam edeceğini görüşmek üzere bir araya geldi.
ABD elçisi Steve Witkoff, süresi dolan ilk aşamayı uzatma amacıyla yeni bir “köprü önerisi” sundu.
Bu öneri çerçevesinde, daha fazla rehine ve daha fazla Filistinli tutsağın serbest bırakılması karşılığında evlerine dönecekti; ancak kalıcı ateşkesle ilgili müzakereler ertelenecekti.
Ateşkesin niçin bozulduğuna dair temel unsur da burada yatıyor.
İsrail’in iki ana hedefi; rehineleri evlerine geri götürmek ve Hamas’ı yok etmek, bir arada tam olarak gerçekleştirilebilecek hedefler değil.
Özetlemek gerekirse, Hamas müzakerelerde önemli bir kart olan rehineleri elinde bulunduruyor.
Ateşkesin bir sonraki aşamasında, İsrail birlikleri Gazze Şeridi’nden çekilmedikçe daha fazla rehineyi serbest bırakmak istemiyor.
İsrail ise buna karşı çıkıyor. Yeni ABD teklifi, savaşı sona erdirme taahhüdünü ve Hamas’ın varlığını devam ettirip ettirmeyeceği meselesini belirsiz hale getirirken, daha fazla rehine kurtarma
