Son yıllarda “İnsülin direnci” terimi, basında ve sosyal medyada sıkça karşımıza çıkmaya başladı.
Bu konu üzerine pek çok kitap yazılmış, kontrol altına alınmasına veya engellenmesine yönelik egzersizler ve beslenme önerileri içeren videolar paylaşılmıştır.
İnsülin direnci, tip 2 diyabet gibi ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabiliyor.
Peki, bu durum nasıl gelişiyor? Belirtileri nelerdir? Tedavi seçenekleri var mı? Oruç tutmanın insülin direncine olumlu etkileri bulunabilir mi?
İnsülin Nedir?
Pankreas tarafından üretilen insülin, vücudumuzda hayati rol oynayan hormonlardan birisidir.
Görevi, kan şekeri (glukoz) seviyelerinin dengede tutulmasını sağlamaktır.
Bu hormon, vücudun enerji olarak kullandığı glukozu depolama işlemini gerçekleştirir.
Yetersiz insülin üretimi ya da vücudun insülini etkin bir şekilde kullanamaması pek çok sağlık sorununu beraberinde getirebilir.
İnsülin, şu şekilde işlemektedir:
İnsülin Direnci Nedir?
İnsülin direnci, kas, yağ ve karaciğerdeki hücrelerin insüline istenildiği gibi tepki vermemesi durumunda oluşan karmaşık bir süreçtir.
Bu durum, hücrelerin kandaki glukozu etkili bir biçimde kullanmalarını veya depolamalarını engeller.
Bunun sonucunda pankreas, yüksek glukoz seviyeleriyle başa çıkabilmek için daha fazla insülin üretmektedir.
Bu duruma hiperinsülinemi adı verilir.
Pankreas, hücrelerin zayıf tepkisini telafi edebildiği sürece kan şekeri seviyeleri sağlıklı kalır. Ancak hücrelerde insülin direncinin artmasıyla birlikte kandaki glukoz seviyeleri yükselir.
Uzun vadede, bu durum tip 2 diyabet ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.
İngiltere Ulusal Sağlık Servisi’nde danışman hekim olarak görev yapan ve kilo verme kliniği sahibi endokrinoloji uzmanı Franklin Joseph, insülin direncinin “genetik faktörler, yaşam tarzı ve çevresel özelliklerin birleşiminden ibaret karmaşık bir durum” olduğunu belirtmektedir.
İnsülin direncinin nedenleri kişiden kişiye farklılık göstermektedir.
Joseph’e göre bu durumu tetikleyen unsurlar şunlardır:
Oruç ve İnsülin Direnci
Diabetes UK adlı hayır kurumu, sağlık sorunları yaşayan bireylere Ramazan ayında oruç tutma konusunda dikkatli olmaları gerektiğini vurgulamaktadır.
Birmingham Üniversitesi Hastanesi Diyabet Kliniği Direktörü ve Diyabet ile Endokrinoloji Profesörü Wasim Hanif, “Diyabet hastalarının oruç tutmadan önce diyabet uzmanları ile görüşmelerini sağlamak büyük önem taşımaktadır” ifadesini kullanıyor ve ekliyor:
“Diyabetik bireylerin oruç tutma alışkanlığı sağlık sorunlarına yol açabilir ve bu nedenle potansiyel tehlikeler içermektedir.”
Prof. Joseph, oruç tutmanın özellikle insülin direnci ve tip 2 diyabet hastalarında insülin hassasiyetini artırabileceğine dair bilimsel çalışmalar olduğunu belirtiyor.
Ayrıca, bazı bireyler oruç süresince kilo kaybı ve vücut yağı değişimlerine de rastlayabiliyor.
Bu değişiklikler, özellikle obez bireylerde insülin hassasiyeti ve metabolizma üzerinde olumlu etkiler yaratabiliyor.
Prof. Joseph’e göre Ramazan’da oruç tutmanın insülin direnci ve metabolizma üzerindeki etkileri, “yaş, cinsiyet, mevcut sağlık durumları, beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite düzeyleri” gibi pek çok faktöre göre farklılık gösterebilir.
