Samsun’da gerçekleştirilen bir doktora tezi kapsamında, bin 500 fındık türü arasından ‘dip sürgünü vermeyen’ türler 9’a indirildi. Bu türler, çakıldak fındık ile en iyi şekilde aşılanarak fındık bahçelerine dikilecek. Araştırmanın ağaç formundaki bu türün, çiftçilere bakım maliyetleri ve makineli toplama işlemleri açısından fayda sağlayacağı düşünülüyor.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Doktora Öğrencisi Ayşegül Balta, 2019 yılında başlattığı doktora tezinin sona yaklaştığını söyledi. Fındıkta anaç ıslahı ile elde edilen genotiplerin araziye dikimi sırasında bilgiler sunan Balta, araştırmalar sonucunda 1.500 türden 9 türe indirildiğini ve bu türlerden ağaç formunda olan ve çakıldak fındıkla uyumlu türlerin çoğaltılmasına başlanacağını belirtti. Çalışmanın, Karadeniz bölgesinde var olan çalı formundaki fındıkların yerine daha az bakım gerektiren türlerin dikilmesini amaçladığı ifade ediliyor.
“Anaç fındık türü bin 500 çeşitten, 9’a kadar indirildi”
Ayşegül Balta, 5 yıl önce bin 500 fidan türü ile başlattıkları araştırmanın tür sayısını 9’a indirdiğini vurguladı. Balta, “Fındıkta anaç seleksiyonu çalışması yaptık. 2019’da başladığımız çalışmanın son bölümüne geldik. Kastamonu Orman Fidanlığı’ndan bin 500 adet çöğür bitki getirdik. 2020’de bu bitkilerden zayıf gelişenleri eleyerek 500 bitkiye indirdik. Bu dönemde fidanlar Bafra’da aşı parseline dikildi. Aşısı başarılı olan, kuvvetli gelişen ve çok az dip sürgünü veren 52 bitki belirledik. 2021’de bu bitkileri annatıktan sonra, başka bir alana dikimini gerçekleştirdik. Araştırma enstitüsündeki diğer deneme alanıyla karşılaştırmak amacıyla çeşitli çalı türlerini de ekledik. Yıl sonunda belirlediğimiz son bitkiler, 25 aşılı genotip arasından seçilerek ağaç formundaki 9 tür belirlendi,” dedi.
“Amacımız dip sürgünü vermeyen anaç yetiştirmek”
Bölümdeki ana hedeflerinin, dip sürgünsüz ve kolay hasat edilen fındık çeşitleri üretmek olduğunu belirten Balta, “Çalışmamızın ilk amacı, dip sürgünü vermeyen anaç fındık çeşitleri geliştirmektir. Fındık yetiştiriciliğinde verim artırmasının yanı sıra üretim maliyetlerini düşürmeyi hedefliyoruz. Dip sürgünü temizliği, bakım maliyetlerinin en yüksek kalemi. Bu çalışmayı bu çerçevede geliştirdik,” şeklinde konuştu.
“Karadeniz’de ağaç türü yerine çalı tipi fındık türü ile üretim yapılıyor”
Balta, Karadeniz’in, dünya genelinden farklı olarak bakımı ve toplaması zor olan çalı tipi fındıklar ile üretim yaptığını kaydetti. “Corylus colurna, dünyada Türk fındığı olarak bilinen ağaç formunda bir türdür. Ticari alanda genellikle Corylus avellana türü kullanılmakta, bu tür çalı formundadır ve dip sürgünü verirken, Corylus colurna çok az dip sürgünü oluşturmaktadır. Türkiye, bu türün doğal yayılış alanıdır ve Karadeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde 700-1700 metre yüksekliklerde yetişmektedir. Türkiye’de Batı Karadeniz bu fındığın yoğun olarak bulunduğu bölgedir,” diye belirtti.
Eleme işlemleri sonucu Ali Nihat Gökyiğit Araştırma İstasyonu’na getirilen 9 fındık türü, bu yıl sona erecek çalışma çerçevesinde seçilecek ve anaç olarak üretimine başlanacaktır. – SAMSUN
