Çocuklarla cinsellik konusunu konuşmak için ergenlik döneminin beklenmesine gerek bulunmuyor.
Çocukların bu konuya dair yeterli bilgi ve anlayışa sahip olmaları, bedensel, ruhsal, duygusal ve zihinsel gelişimlerine büyük katkı sağlıyor.
Aynı zamanda, küçük yaşlarda cinsel istismar ve ilerleyen yaşlarda partner şiddetinin önlenmesi açısından da önemli bir koruma mekanizması oluşturuyor.
Uzmanlar, cinsellik meselesinin yalnızca üreme davranışlarıyla sınırlı olmadığını ifade ediyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) hazırladığı uluslararası cinsel eğitim rehberinde, cinsellik insan hakları ve değerlerle ilişkili olarak sekiz temel konu ekseninde ele alınıyor.
Peki, farklı yaş gruplarındaki çocuklarla cinsellik hakkında nasıl bir iletişim kurmak gerekiyor?
‘İnsan haklarının öğrenilmesi için önemli bir başlangıç’
Cinsellik ile ilgili diyalog, çocukluk döneminin başlarından itibaren başlamaktadır. Bu süreçte, çocuklara bedenlerine saygı duyulması gerektiği öğretiliyor.
UNICEF’in belirttiğine göre, çocuklar beş yaşından itibaren bedensel haklarını kavrayabiliyor ve bedenleriyle ilgili sınırlar çizebiliyor.
BBC Türkçe’ye açıklamalarda bulunan Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı (TAP Vakfı) Cinsel Sağlık Eğitim Programı Koordinatörü, ebeveynlerin ve çevrelerindeki kişilerin çocukların özel alanlarına saygı göstermesinin önemini vurguluyor:
“Çocuk, genel olarak değerli olduğunu bilmelidir. Bedeninin tüm parçalarının özel ve ona ait olduğunu öğrenmesi, diğer insanların da değerli olduğunun farkına varmasını sağlar. Bu durum, insan haklarına giriş açısından önemli bir kazanım sağlar.”
Aksi halde, çocuklar riskli durumlarla karşılaşabilir. Yıldırım, yetişkinlerin çocuklara rızaları olmadan dokunmaları ya da öpmesi durumunun, çocuğa “Yetişkinler bana istediği gibi dokunabilir” mesajını verdiğini belirtiyor.
Yıldırım ayrıca, önemli bir mesajın da çocukların ebeveynlerine ve bakım verenlerine her türlü soruyu soracaklarını bilmeleri gerektiğini ifade ediyor.
“Eğer yanıtı bilmiyorsak ya da soruya hazırlıksız yakalandıysak, çocuğa araştıracağız sözünü vererek geri dönmeliyiz,” diye ekliyor.
Küçük yaşlardaki çocuklar için öğrenme fırsatları doğduğunda doğru yanıtların verilmesi de önemli. Yıldırım, “Çocuk, hamile bir kedinin karnının neden şiş olduğunu sorduğunda, bunun yaşına uygun bir şekilde yanıtlanması gerekiyor,” diyor.
Kaçamak cevapların verilmesi, çocukların gelecekte bu tür konuları güvenle açmalarını olumsuz etkileyebiliyor.
Çocukların ailelerinden yanıt alamayınca yanlış kaynaklara yönelme olasılıkları artığını belirten cinsel sağlık uzmanı Rayka Kumru, ebeveynlerin kendi kültürel değerleriyle uyuşan bilgileri vermelerinin çocukların ileride sağlıklı iletişimi kolaylaştıracağını vurguluyor. Kumru, bunun aynı zamanda çocukların “olumsuz bir durumda ebeveynlerinden destek almasına da yardımcı olduğunu” saatine ekliyor.
‘Ebeveynlerin en büyük rakibi: İnternet’
Uzmanlar, yeterli bilgiyi ailelerinden alamayan çocukların internete yönelme ihtimalinin arttığını belirtiyor. Kumru, “Ebeveynlerin en büyük rakibi Google,” diyerek, yetişkinlerin bile arama motorlarına soru yönelttiğinde kafalarının ne kadar karıştığını hatırlatıyor.
Kumru, çocukların cinsellik ve toplumsal cinsiyet rolleri hakkında yanlış bilgilere ulaşmalarının önünü açan kaynakların başında pornografik yayınların geldiğini vurguluyor.
TAP Vakfı’nın Türkiye genelinde 9-14 yaş grubundaki 500’den fazla çocuğun katılımıyla gerçekleşt
