Görevden ayrılmasının ardından gerçekleştirdiği ilk sıra dışı röportajında Joe Biden, halefinin ilk 100 gününü değerlendiriyor ve Atlantik İttifakı’nın (NATO) çökmesi halinde yaşanacak olasılıklara dair endişelerini dile getiriyor.
Siyasi kariyerine Delaware’de başlamış olan Biden ile yapılan görüşmede, eski başkanın “özgür dünyanın lideri” unvanına sahip olduğuna inanmak zor. Biden hala güçlü bir çevre ile kuşatılmış; siyah SUV araçlar, güvenlik görevlileri ve odada patlayıcı araması yapan köpekler… Ancak son üç ayını, inançlarının halef tarafından nasıl göz ardı edildiğini izleyerek geçiriyor.
Donald Trump, Biden adını sıklıkla siyasi bir silah olarak kullanmaktan çekinmedi. Yapılan bir analiz, Trump’ın ilk 100 gününde Biden ismini en az 580 kez zikrettiğini ya da yazdığını ortaya koydu. Trump, hisse senedi fiyatlarındaki yükselişleri “Trump’ın borsası” olarak benimsediği gibi, düşüşleri de “Biden’ın borsası” olarak nitelendirdi.
Biden, eski başkanlar için geçerli geleneklere sadık kalmış olsa da, bu hafta itibarıyla görevdeki seleflerini eleştirmekten kaçınmamakta kararlı görünüyor. Tokalaştığımız andan itibaren onun da söyleyecek birçok şeyi olduğu belirgin hale geldi.
Görüşmemiz, Biden’ın Beyaz Saray’dan ayrılmasından sonra verdiği ilk röportaj niteliğinde. Duruşu, Donald Trump’ın Amerika’nın müttefiklerine ve özellikle Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’e karşı tutumuna yönelik öfkesini yansıtıyor.
Oval Ofis’teki tartışma sırasında Trump’ın ifade ettiği “Burası artık Amerika Körfezi” gibi sözler, Biden’ın tepkisini çekiyor. “Bu gibi ifadeleri düşündüğümde aklımda kalıyor; bu biz değiliz. Özgürlük, demokrasi ve fırsat ülkesiyiz, işgal değil” diyor.
Biden, Trump’ın dolu dolu geçen 100 gününün ardından eleştirilecek konuların epey fazla olduğunu belirtiyor. Ancak iç politikadan ziyade, uluslararası müttefiklik ilişkileri üzerine endişeleri görünür halde. Avrupa ile olan ittifakın tehdit altında olduğunu düşünüyor. Bu ittifak, son 80 yıldır barış, özgürlük ve demokrasiyi güvence altına almıştı.
NATO endişesi
Biden röportaj öncesinde cebinden çıkardığı büyük, sarı madeni parayı benimle paylaşıyor. Bu, geçtiğimiz yıl Normandiya Çıkarması anma töreninden hatıra. Biden, bu konuşmanın en önemli anlarından birini oluşturduğuna inanıyor. O konuşmada, savaşan ve hayatını kaybeden askerlerin uğruna savaşacak ve ölüme değer buldukları şeylerin farkında oldukları mesajını vermişti.
Bu mesajın Amerika’da unutulmaya yüz tutup tutmadığını sorduğumda, “Halk tarafından değil, ama evet, liderlik tarafından” yanıtını veriyor.
Biden, Atlantik İttifakı’nın (NATO) ölmekte olduğunun düşünülmesinin ciddi bir endişe kaynağı olduğunu ifade ediyor ve “Eğer bu gerçekleşirse, modern dünya tarihini değiştireceğini düşünüyorum” diyor. Ayrıca, tek başına dünyaya liderlik etme yeteneğine sahip ülkenin Amerika olduğunu vurguluyor. Aksi takdirde, bunun yerine Çin ve Rusya’nın çıkış yapabileceğinin altını çiziyor.
Bu noktada NATO, her zamankinden daha fazla sorgulanmaya başlanmış durumda. Önde gelen bir NATO yetkilisi, BBC’ye verdiği ropörtajda Zafer Günü kutlamalarının adeta bir cenaze havasında geçtiğini belirtmiştir.
Trump, Amerika’nın müttefikleri tarafından dolandırıldığını ileri sürerken, Biden, NATO üyelerinin “NATO topraklarının her karışını, kolektif gücümüzle savunma” yükümlülüğünü “kutsal bir yükümlülük” olarak nitel
