Kış aylarının soğuk günlerinde, birçok insan soğuk algınlığı ve gribal enfeksiyon gibi hastalıklar nedeniyle hastanelere başvurmaktadır. Hızla iyileşmek isteyenler, tıbbi ilaçların yanı sıra narenciyeler, ballı sıcak çaylar ve vitamin takviyelerine yöneliyor.
Peki, bağışıklık sistemini güçlendirmek gerçekten mümkün mü? BBC Radyo 4 sunucusu ve sağlık muhabiri James Gallagher, bu konuda merak edilenleri uzmanlara sordu.
Soğuk suda yüzmenin etkileri
Soğuk ve buz gibi sularda yüzmek, bağışıklık sistemimizi hasta olmadan önce güçlendirebilir mi?
Gallagher’ın BBC Radyo 4’teki “Inside Health” programına göre, araştırmalar soğuk suyun yarattığı adrenalin etkisinin, kan dolaşımını enfeksiyonları savaşan hücrelerle doldurduğunu ortaya koyuyor.
Bu durum, antikor üretebilen veya enfekte dokulara saldırabilen beyaz kan hücrelerinin, olası enfeksiyonları önlemek amacıyla devriyeye çıkmasına neden oluyor. Ancak bu, bağışıklığın daha fazla güçlendiği anlamına gelmiyor.
Edinburgh Üniversitesi immünoloji profesörü Eleanor Riley, “Bir kaç saat içinde her şey normale dönecek” diyor.
Prof. Dr. Riley ayrıca, “Soğuk suda yüzenlerin daha az soğuk algınlığı geçirdiğine dair bir kanıt yok” şeklinde ekliyor.
Düzenli egzersizin önemi
Soğuk suyun bağışıklığı güçlendirdiğine dair net bir kanıt olmasa da, düzenli egzersizin olumlu etkileri olabilir.
St Andrews Üniversitesi’nden aile hekimi Dr. Margaret McCartney, yetişkinlerin yılda iki ile üç, çocukların ise beş ile sekiz kez soğuk algınlığına yakalandığını belirtiyor.
Dr. McCartney, “Orta düzeyde egzersiz yapan bireylerde, daha az viral enfeksiyon görüldüğüne dair eğilim gözlemleniyor” diyor.
Yine de kesin sonuçlar elde eden klinik çalışmalara ulaşamadıklarını hatırlatan Dr. McCartney, “Elimizdeki veriler, egzersizin faydalı bir şey olduğunu gösteriyor… ama mucizevi bir çözüm değil” şeklinde ifade ediyor.
Düzenli egzersizin bağışıklık sisteminin yaşlanmasını yavaşlattığını gösteren laboratuvar çalışmaları da mevcut.
Vücudun savunma sisteminin 20’li yaşlardan itibaren gerilemeye başladığını belirten araştırmalar, 80 yaşındaki bisikletçilerin daha genç bireylerin bağışıklık sistemine sahip olduğunu ortaya koyuyor.
Bu çalışmaların kalitesinin yeterli olmadığına dikkat çeken Dr. McCartney, “Yine de ben bolca bisiklete bineceğim” diyor.
Vitaminlerin etkisi
Hastalığı geçiren bireyler genellikle C vitaminine yönelmektedir. Portakal soyan veya limonlu çaylar içenler yanı sıra, vitamin takviyeleri de sıkça tercih edilmektedir.
Dr. McCartney, C vitamininin bağışıklık sistemine etkisiyle ilgili soruya “Hayır” yanıtını veriyor. Eksiklik durumunun bağışıklığı zayıflatabileceğini belirten McCartney, ancak fazladan alımın çoğu insan için pek fayda sağlamadığını vurguluyor.
Benzer bir durum multivitaminlerde de geçerli. Dr. McCartney, bunların yalnızca “pahalı idrar” yaptırdığını ifade ediyor.
D vitamini konusundaki kanıtlar ise kesin değil; kış aylarında güneş ışığıyla alınan D vitamini seviyeleri düşüş gösteriyor.
Dr. McCartney, “Kanıtlar, D vitamini çok düşük olan bireyler için faydalara işaret ediyor” derken, herkes için geçerli faydalar hakkında hâlâ yetersiz verilerin olduğunu aktarıyor.
Dr. McCartney, ekinezya, zerdeçal
