Rusya- Ukrayna savaşının patlak vermesiyle birlikte Avrupa’da güvenlik kaygıları artış gösterirken, zorunlu askerlik uygulamaları yeniden gündeme geldi. ABD’nin Donald Trump döneminde benimsediği Ukrayna’ya koşulsuz destek politikalarının sona ermesi, Avrupa’nın birçok ülkesinin bu meselede hareket geçmesine neden oldu.
Polonya, Rusya ile sınırı olan ve halihazırda zorunlu askerlik uygulaması bulunmayan tek Avrupa ülkesi olarak, erkekler için askerlik eğitimini zorunlu hale getirme taslağı üzerinde çalıştığını duyurdu. Polonya Başbakanı Donald Tusk, orduyu güçlendirmek amacıyla atılan bu adımın, bölgedeki güvenlik dengelerini değiştireceğini ifade etti.
Rusya‘ya coğrafi olarak yakın olan diğer Avrupa ülkeleri de benzer adımları değerlendirmeye alıyor. Letonya, 2006 yılında zorunlu askerliği kaldırmıştı fakat 2023 itibarıyla erkekler için 11 aylık bir zorunlu askerlik uygulamasına geri dönmekte. Letonya Başbakanı Edgars Rinkevics, diğer birçok Avrupa ülkesinin de aynı yönde karar alması gerektiğini dile getirdi.
Litvanya ve İsveç, son yıllarda zorunlu askerlik uygulamasını tekrar hayata geçiren ülkeler arasında yer almaktadır. Polonya’nın bu planı hayata geçirmesi durumunda, Rusya’nın Avrupa’daki komşularının tamamı zorunlu askerliğe geçmiş olacak.
KADINLAR İÇİN ZORUNLU ASKERLİK GÜNDEMDE
Danimarka ve Letonya, yakın gelecekte kadınlar için zorunlu askerlik uygulamasını devreye sokmayı planlıyor. Danimarka’da 2026, Letonya’da ise 2028 yılından itibaren kadınların da askere gitmesi gerekecek.
AVRUPALILAR SICAK BAKMIYOR
Ancak Avrupa’da zorunlu askerlik uygulamasına karşı yüksek bir direnç var. Yapılan bir ankete göre, Avrupa Birliği vatandaşlarının yalnızca %32’si, ülkelerinin işgali halinde savaşmayı kabul ettiklerini ifade ediyor. Özellikle İtalya, Avusturya ve Almanya’da, vatandaşlar işgal durumunda savaşmaya isteksiz olan gruplar arasında dikkati çekiyor.
VİCDANİ RET HAKKI VE İSTİSNALAR
Zorunlu askerlik uygulamasının bulunduğu Avrupa ülkelerinde, dini, siyasi veya vicdani sebeplerle askerlikten muaf kalma imkânı “vicdani ret” hakkı ile sağlanıyor. Ancak, bu bağlamda istisna teşkil eden iki ülke mevcut: Türkiye ve Azerbaycan. Bu iki ülkede vicdani ret hakkı tanınmamaktadır.
