Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin devlet ve hükümet başkanları, bugün Brüksel’de özel bir zirve gerçekleştirecek. Bu önemli toplantının iki ana gündem maddesi bulunuyor.
Bunlardan ilki, Avrupa’nın savunma politikalarının geliştirilmesi. AB, bu konuda yeni bir döneme girmeyi hedefliyor.
Diğer bir gündem maddesi ise ABD’nin askeri yardımlarını askıya alması ve askeri istihbarat paylaşımında Ukrayna’ya yönelik kesintiler. AB liderlerinin bu iki konu üzerinde çözüm bulması gerekecek.
Amerika Birleşik Devletleri yönetiminin uygulamaya koyduğu, Avrupa ile ABD arasındaki ilişkileri derinden etkileyen ve Ukrayna’ya ilişkin 2022 tarihli politikaların köklü bir değişime uğramasına neden olan adımlar, AB’yi zor durumda bırakıyor.
Birlik ülkeleri, İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan düzen ile ABD ile olan yakın bağların artık eski şekilde sürdürülemez olduğu gerçeği ile yüzleşmek durumunda kaldı.
AB’nin savunma alanında daha bağımsız hale gelmesi ve kendi başına daha güçlü durabilmesi gerektiği, uzun yıllardır tartışılan bir mesele. Ancak, bu konudaki belli başlı sorunların aşılmasına yönelik somut ve kapsamlı adımlar atıldığını söylemek pek mümkün değil.
800 milyar euroluk plan
Brüksel’deki zirvede, bu meseleler üzerinde somut eylemlere geçilmesi bekleniyor. Bu çerçevede, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in 4 Mart’ta tanıttığı 800 milyar Euro’luk Avrupa’yı Yeniden Silahlandırma paketi de önemli bir konu olarak öne çıkacak.
Von der Leyen, bu kapsamda, üye ülkelerin savunma harcamaları için 150 milyar Euro’luk ortak AB borçlanması yaratılması önerisini de gündeme getirdi.
Ortak borçlanma ile hava ve füze savunması, topçu sistemleri, füzeler, mühimmat ve insansız hava araçları gibi alanlardaki ihtiyaçların finansmanında maliyetlerin düşürülmesi ve birlikte çalışabilirliğin artırılması planlanmakta.
AB, Ukrayna‘daki yeni koşullara uyum sağlayabilecek mi?
Savaşın başladığı günden itibaren Ukrayna‘da ABD ile ortak hareket eden AB, bu süreçte hem ekonomik hem de askeri kaynaklarını seferber etmiş durumda.
Bu durum, birkaç ülke dışındaki pek çok üye tarafından şu ana dek sorgulanmamıştı. Ancak ABD Başkanı Donald Trump’ın tutumu, AB’nin bu konudaki stratejilerini yeniden gözden geçirmesine yol açtı.
Liderler, Brüksel’deki zirvede öncelikle mevcut durumu değerlendirecekler. Zirveden, Ukrayna‘ya yönelik öngörülebilir askeri ve siyasi destek açıklamalarının çıkması bekleniyor.
Buna ek olarak, çeşitli belirsizlikler karşısında benimsenmesi gereken tutumlar üzerinde de durulacak.
Liderler, Ukrayna‘da barış müzakerelerine geçme ihtimali, bu müzakerelerden ateşkes çıkması olasılığı, ateşkes sonrası olası barış anlaşmasında Avrupa’nın rolü, güvenlik garantileri gibi konuları da ele alacaklar.
Bu konudaki tartışmaların oldukça karmaşık ve belirsiz olduğu görülse de mevcut koşullar, bu konuların masaya yatırılmasını kaçınılmaz kılıyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin de zirvede yer alması bekleniyor.
Türkiye de bilgilendirilecek
Son zamanlarda, savunma politikaları ve Ukrayna hakkında AB’nin Türkiye’ye yaklaşımında değişiklikler gözlemleniyor. Zirve sonrasında, alışılmadık bir adım atılarak Türkiye, İngiltere, İzlanda ve Norveç gibi “AB dışı ortaklar” video konferans ile bilgilendirilecek
